Ο ρόλος του κράτους στον (απολύτως απαραίτητο) ψηφιακό μετασχηματισμό στην Εφοδιαστική Αλυσίδα.
Εάν θέλουμε να αποκτήσουμε πραγματική δημοκρατία, να καταπολεμήσουμε τη διαφθορά και να πατάξουμε τη φοροδιαφυγή, ο δρόμος είναι ένας: ψηφιοποίηση. Είναι ανεπανόρθωτο σφάλμα η συνέχιση ενός συστήματος που ενισχύει τη γραφειοκρατία και την έμμεση ή άμεση συνδιαλλαγή. Προκαλείται ανεπανόρθωτη ζημία στον πολίτη και στον επιχειρηματία για την επανέκδοση πιστοποιητικών, βεβαιώσεων, αντιγράφων οικοδομικών αδειών, πιστοποιητικών χρήσεων γης, ποινικών μητρώων και μιας ατελείωτης σειράς εγγράφων. Και όλα αυτά κατ’ επανάληψιν.
Όταν συστάθηκε το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής αρκετοί θεώρησαν ότι ένα πάγιο αίτημα του τομέα Τεχνολογίας Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) λύθηκε και ότι πλέον ο στρατηγικός σχεδιασμός του ψηφιακού δημόσιου τομέα θα έπαιρνε τον δρόμο της υλοποίησης. Παρά ταύτα, ακόμα και σήμερα διαπραγματευόμαστε το ηλεκτρονικό τιμολόγιο, χωρίς αυτό να έχει καταλήξει. Επιπλέον, η στενή οπτική θεώρηση εξαιρεί σημαντικούς παράγοντες, που στην ουσία θα έπρεπε να έχουν ληφθεί από την αρχή υπόψη. Με λίγα λόγια, μια σειρά εξειδικευμένων παραστατικών εσόδων, όπως η φορτωτική για την εθνική μεταφορά και τα δελτία αποστολής (εθνικού και διεθνούς δικαίου), απουσιάζουν από το κάδρο της ψηφιοποίησης.
Η σημερινή κατάσταση στην Εφοδιαστική Αλυσίδα και τα Logistics είναι ιδιαίτερα προβληματική τόσο στο θέμα της νομοθεσίας και της δαιδαλώδους «απλοποίησής» της όσο και στο θέμα της ψηφιοποίησής της. Οι κινήσεις που γίνονται αποτελούν αποσπασματική προσέγγιση, χωρίς να αποτελούν μέρος μιας συνολικής προσέγγισης. Η διεθνής οδική φορτωτική e-CMR εμφανίστηκε ως η λύση για την εσωτερική διακίνηση, πράγμα εκτός κάθε λογικής. Η συνέχεια του έργου αυτού μέχρι στιγμής είναι ανεφάρμοστη. Η ηλεκτρονική τιμολόγηση, η οποία «προχωράει» σε πολύ θολά νερά, λαμβάνει υπόψη μόνο τους αξιακούς παράγοντες και δεν προβλέπει στοιχεία διακίνησης. Δηλαδή τα δελτία αποστολής βρίσκονται εκτός κάδρου υλοποίησης και βέβαια νομοθετικής ρύθμισης για να καλυφθεί το αντίστοιχο κενό.
Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας της ψηφιοποίησης είναι η αυθεντικότητα του παραστατικού. Εδώ τα πράγματα είναι ακόμα πιο ομιχλώδη, μιας και η κατεύθυνση οδηγεί στα… παλαιολιθικά συστήματα των φορολογικών μηχανισμών. Η συμμόρφωση με την Ευρωπαϊκή Οδηγία μπορεί να οδηγήσει σε πισωγύρισμα την αγορά και στην επιβολή μέτρων με αγκύλωση, προσθέτοντας κόστος στις ήδη επιβαρυμένες φορολογικά επιχειρήσεις και αφαιρώντας αυτονόητες ευελιξίες.
Κεντρικοί άξονες ψηφιοποίησης
Η κατηγοριοποίηση της Εφοδιαστικής Αλυσίδας θα πρέπει να γίνει με βάση τους ακόλουθους άξονες:
- Διεθνής Μεταφορά.
- Οδική μεταφορά.
- Θαλάσσια μεταφορά.
- Αεροπορική μεταφορά.
- Σιδηροδρομική μεταφορά.
- Συνδυασμένη.
- Εθνική Μεταφορά.
- Αποθηκεύσεις & Διανομές (3PL) (Αστική Διανομή – Διανομή μέσω Πρακτορείων).
- In-houseLogistics (Αστική Διανομή – Διανομή μέσω Πρακτορείων).
Κατηγοριοποίηση των αναγκαίων πληροφοριών
Πρέπει να υπάρξει μελέτη καταγραφής των υφιστάμενων προτύπων πληροφοριών βάση των οδηγιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Εθνών:
- Εθνικών Μεταφορών & Διανομών.
- Διεθνών Οδικών Μεταφορών.
- Διεθνών & Εθνικών Αεροπορικών Μεταφορών ΙΑΤΑ MAWB.
- Διεθνών & Εθνικών Θαλάσσιων Μεταφορών BoL & FIATA BoL.
- Διεθνών & Εθνικών Μεταφορών Τρένου.
- Διανομών αστικού ιστού με ίδια μεταφορικά μέσα (in-house logistics).
Ο ρόλος του υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής
Πέρα από κάθε πολιτική άποψη, η ύπαρξη του υπουργείου είναι μια πρώτη προσέγγιση προς τη σωστή κατεύθυνση. Ο ρόλος του, όμως δεν πρέπει να είναι μόνο η κεντρική στρατηγική σε θέματα τηλεπικοινωνιών -π.χ. ΣΥΖΕΥΞΙΣ 2- αλλά η συγκέντρωση των διασκορπισμένων πληροφοριακών συστημάτων σε ένα κεντρικό σημείο δημιουργώντας οικονομίες κλίμακας -αν μη τι άλλο.
Συγκεκριμένα για την Εφοδιαστική Αλυσίδα, οι stakeholders που προέρχονται από την αγορά, οφείλουν να συμμετέχουν ενεργά σε μια τέτοια προσπάθεια και να συμβάλουν στη ψηφιοποίησή της. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο μέσω enforcement. Η σημερινή ψηφιακή κατάσταση των stakeholders (υποδομές κ.τ.λ.) δεν δημιουργεί ιδιαίτερη δυσκολία στο εγχείρημα. Ήδη οι περισσότεροι διαθέτουν συστήματα μηχανογράφησης και ανταλλάσσουν δεδομένα με τους συνεργάτες τους. Κατ’ επέκταση οποιαδήποτε βελτίωση των ήδη υφιστάμενων πληροφοριακών υποδομών τους εμπεριέχεται στο ήδη τρέχον κόστος τους με τις προμηθεύτριες εταιρείες τεχνολογίας. Η ρύθμιση αυτή ουσιαστικά αποτελεί αυτορρύθμιση με ελάχιστο κόστος στο πλαίσιο της λειτουργίας της αγοράς.
Σήμερα, η επιτυχία ενός κράτους ή ενός οργανισμού εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πόσο αποτελεσματικά οργανώνει το δίκτυο συνεργατών της Εφοδιαστικής Αλυσίδας για την παροχή αγαθών και υπηρεσιών που ανταποκρίνονται στις ανάγκες των μεμονωμένων καταναλωτών. Πράγμα που σημαίνει ότι, προκειμένου να έχουμε μια επιτυχημένη ψηφιακή μεταμόρφωση, η οργάνωση που απαιτείται εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ψηφιακή μεταμόρφωση του κάθε εταίρου κατά μήκος της αλυσίδας αξίας και τον ψηφιακό μετασχηματισμό όλων των διαδικασιών και τη ροή πληροφοριών μεταξύ διαφορετικών εταίρων. Η δημόσια διοίκηση διαδραματίζει τον βασικό ρόλο ενός ενορχηστρωτή προς όφελος όλων.