Brave New World 

Οι επιμέρους αξιολογήσεις

Αν και ο δείκτης LPI δίνει ορισμένες βασικές πληροφορίες για τη συνολική εικόνα του τομέα της Εφοδιαστικής Αλυσίδας στον κόσμο, σημαντικά στοιχεία προκύπτουν και από τη μεμονωμένη εξέταση χωρών με βάση τις απαντήσεις των ερωτηθέντων. Στο πλαίσιο αυτό, η έρευνα εξετάζει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Εφοδιαστική εντός των εσωτερικών αγορών και όχι μόνο στις εμπορικές πύλες εισόδου-εξόδου, και αναλύει την απόδοση κάθε χώρας σε τέσσερις βασικούς καθοριστικούς παράγοντες της συνολικής απόδοσης της Εφοδιαστικής: στις υποδομές, στις υπηρεσίες, στις τελωνειακές διαδικασίες και την αξιοπιστία της αλυσίδας εφοδιασμού.

• Υποδομές: Οι ερωτηθέντες από τις χώρες της πρώτης πεντάδας αξιολόγησαν τις υποδομές των χωρών τους με πολύ μεγαλύτερο βαθμό απ’ ό,τι τις άλλες τρεις παραμέτρους. Όμως, παρά τις σημαντικές διαφορές στις αξιολογήσεις για τις επιμέρους υποδομές (ειδικά για τους δρόμους και τις σιδηροδρομικές γραμμές) που παρατηρούνται ανάλογα με το επίπεδο εισοδήματος των χωρών, είναι ενδιαφέρον ότι το χάσμα είναι μικρότερο στο επίπεδο της τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνιών (ΤΠΕ). Γεγονός που υποδηλώνει ότι και οι αναπτυσσόμενες χώρες έχουν επενδύσει σε μεγάλο βαθμό στις σύγχρονες τεχνολογίες, ίσως υπερβαίνονται σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμα και τα μέσα επίπεδα. Φυσικά, οι ΤΠΕ δεν μπορούν να αντικαταστήσουν άλλους τύπους υποδομών, οπότε χρειάζεται μια νέα εστίαση στους άλλους τομείς. Το θετικό είναι, πάντως, ότι οι υποδομές, αν και εξακολουθούν να αποτελούν τροχοπέδη για αρκετές αναπτυσσόμενες χώρες, φαίνεται να βελτιώνονται. Αντίθετα, ανησυχία προκαλεί η συνεχιζόμενη γενική… δυσαρέσκεια για την ποιότητα των σιδηροδρομικών υποδομών.

• Υπηρεσίες: Η ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχουν οι εταιρείες της Εφοδιαστικής Αλυσίδας είναι ακόμα ένα σημαντικό κριτήριο για τη συνολική απόδοση μιας χώρας. Σε γενικές γραμμές, η βαθμολογία στο τμήμα αυτό είναι ανάλογη της εκτίμησης για τα υποτμήματα των υποδομών, έτσι δεν προξενεί εντύπωση το γεγονός ότι τον χαμηλότερο βαθμό ικανοποίησης λαμβάνουν οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στις σιδηροδρομικές μεταφορές. Οι αξιολογήσεις για τους άλλους τύπους παρόχων ποικίλλουν μεταξύ των χωρών αν και οι κορυφαίες χώρες στην κατάταξη εύλογα λαμβάνουν και την υψηλότερη βαθμολογία για την ποιότητα και την επάρκεια των παρόχων υπηρεσιών Εφοδιαστικής Αλυσίδας. Αξιοσημείωτο είναι, πάντως, το γεγονός ότι οι ερωτηθέντες δηλώνουν σχεδόν πάντα περισσότερο ικανοποιημένοι από τους παρόχους υπηρεσιών Εφοδιαστικής παρά από την ποιότητα των υποδομών, αν και η διαφορά είναι γενικά μικρότερη στις χώρες με τις καλύτερες επιδόσεις. Σε γενικές γραμμές, όμως, η διαφορά των αξιολογήσεων μεταξύ υπηρεσιών και υποδομών εμφανίζεται σε όλες τις χώρες, ενώ ιδιαίτερα έντονη είναι για τις αεροπορικές μεταφορές στη Νότια Ασία και για τις θαλάσσιες μεταφορές στην Ανατολική Ασία και τον Ειρηνικό, την Ευρώπη και την Κεντρική και Νότια Ασία. Αυτά τα δεδομένα υποδηλώνουν την ανάγκη ανάπτυξης υποδομών που σχετίζονται με τις μεταφορές, ώστε με τις κατάλληλες μεταρρυθμίσεις στις αγορές υπηρεσιών να αποφέρουν τα μέγιστα δυνατά οφέλη στους τελικούς χρήστες.

• Τελωνεία: Ο LPI περιλαμβάνει αρκετούς δείκτες των συνοριακών-τελωνειακών διαδικασιών και τον απαιτούμενο χρόνο γι’ αυτές. Ο μέσος χρόνος παράδοσης σε λιμάνια και αεροδρόμια, όπως μετράται για τον δείκτη LPI, είναι γενικά χαμηλότερος στις χώρες με καλύτερες επιδόσεις. Γενικά, όμως, οι σχετικές διαδικασίες διαρκούν περισσότερο στο… έδαφος απ’ ό,τι στον αέρα ή στη θάλασσα. Η απόσταση μεταξύ των χερσαίων προορισμών και ο χρόνος που χρειάζεται για τη μεταφορά-παράδοση των προϊόντων, επιβαρύνονται από τυχόν γεωγραφικά εμπόδια, την ποιότητα των υποδομών (δρόμων), την παροχή υπηρεσιών και άλλα θέματα Logistics, ζητήματα σημαντικά για τη διασύνδεση μιας χώρας με τις παγκόσμιες αγορές. Ένας εξίσου σημαντικός παράγοντας είναι η αποτελεσματικότητα των συνοριακών-τελωνειακών διαδικασιών. Ο χρόνος μπορεί να μειωθεί σε όλα τα στάδια αυτής της διαδικασίας, αλλά κυρίως στην εκκαθάριση κατά την άφιξη. Παρότι ο χρόνος για τη διαπεραίωση των εμπορευμάτων μέσω των τελωνείων καταλαμβάνει εύλογα μικρό μέρος του συνολικού χρόνου εισαγωγής για όλους τους δείκτες LPI, αυξάνεται έντονα εάν τα αγαθά πρέπει να επιθεωρηθούν διά φυσικής παρουσίας, ακόμη και στις χώρες με τις καλύτερες επιδόσεις. Στις εξαγωγές οι χρόνοι είναι μικρότεροι, καθώς οι αλυσίδες εφοδιασμού έχουν να αντιμετωπίσουν λιγότερες διαδικασίες. Ωστόσο, παρατηρείται ένα χάσμα μεταξύ των χωρών υψηλού και χαμηλού εισοδήματος σε ό,τι αφορά τους χρόνους παράδοσης των εξαγωγών, αφού για τις δεύτερες είναι διπλάσιοι, γεγονός που υποσκάπτει την ανταγωνιστικότητά τους στις διεθνείς αγορές. Δεδομένου, πάντως, ότι οι τυπικές τελωνειακές διαδικασίες είναι λίγο-πολύ ίδιες σε όλες τις χώρες, προκύπτουν περιορισμοί από αναγκαίους ελέγχους άλλων οργανισμών (λ.χ. κτηνιατρικός έλεγχος, έλεγχος προτύπων κ.ά.), γεγονός που καθιστά αναγκαία τη μεταρρύθμιση των τελευταίων προς την κατεύθυνση ενός πιο σύντονου και μαζικού ελέγχου για να απλοποιηθούν οι διαδικασίες, πάντα εξασφαλίζοντας την αναγκαία ασφάλεια. Η απλοποίηση, πάντως, των διαδικασιών για τις εισαγωγές και τις εξαγωγές έχει υψηλή θέση στις προτεραιότητες των εμπορικών οργανισμών, οι οποίοι ζητούν πρωτοβουλίες και μεταρρυθμίσεις για να δημιουργήσουν ένα ενιαίο πλαίσιο για το παγκόσμιο εμπόριο. Στην κατεύθυνση αυτή συμβάλλουν οι προτάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ), οι οποίες οδηγούν σε αμοιβαία συμφωνημένα πρότυπα εμπορίου και συναλλαγών.

• Η Αξιοπιστία της Αλυσίδας Εφοδιασμού: Αναφέρθηκε ήδη ότι κύριο σημείο για την αξιοπιστία της Εφοδιαστικής Αλυσίδας (και κύριο ζητούμενο για τις εμπορικές και βιομηχανικές εταιρείες συνολικά) είναι η τήρηση των χρόνων παράδοσης. Η αντιμετώπιση των αιτιών που μπορούν να προκαλέσουν απρόβλεπτες καθυστερήσεις, συμπεριλαμβανομένων προβλημάτων στην εκκαθάριση της συναλλαγής και καθυστερήσεις διαμετακόμισης στο εσωτερικό της χώρας, πρέπει να είναι βασικό αντικείμενο των μεταρρυθμιστικών κινήσεων, ιδίως σε χώρες με χαμηλές επιδόσεις στον δείκτη LPI. Το πιο σημαντικό κριτήριο ποιότητας, λοιπόν, στην αποστολή εμπορευμάτων είναι η παράδοση εντός των υπεσχημένων χρονικών ορίων. Ανάλογα σημαντικό είναι η απουσία σφαλμάτων στη σύνθεση του φορτίου και τα αποδεικτικά έγγραφα. Η αποδεκτή απόκλιση στην ποιότητα είναι πολύ μικρότερη (και τα λάθη πολύ λιγότερο ανεκτά) στις χώρες με τις καλύτερες επιδόσεις απ’ ό,τι στις χώρες με χαμηλές επιδόσεις -και αυτό το χάσμα ποιότητας αντανακλά εν μέρει και διαφορετικές προσδοκίες.

Τα χαρακτηριστικά της έρευνας: Η έρευνα του Logistics Performance Index (LPI) 2016 έγινε με ένα τυποποιημένο ερωτηματολόγιο που χωρίζεται σε δύο μέρη, διεθνή και εγχώρια. Στο διεθνές ερωτηματολόγιο, οι ερωτηθέντες αξιολογούν έξι βασικούς πυλώνες της απόδοσης logistics για οκτώ από τους κύριους εταίρους τους ξένων χωρών. Στο εγχώριο ερωτηματολόγιο, οι ερωτηθέντες κλήθηκαν να παράσχουν ποιοτικά και ποσοτικά δεδομένα σχετικά με το περιβάλλον της Εφοδιαστικής Αλυσίδας στη χώρα τους. Το 2016, έγιναν περισσότερες από 7.000 εκτιμήσεις χωρών από επαγγελματίες του κλάδου των Logistics, ενώ η έρευνα κάλυψε 160 χώρες.