Σημαντικό ρόλο, πέρα από την ενίσχυση της ελληνικής οικονομίας, μπορεί να διαδραματίσει ο τομέας της Εφοδιαστικής Αλυσίδας και στην ανάταξη της δημόσιας διοίκησης και των κρατικών δομών της χώρας, με στόχο να καταστούν περισσότερο αποτελεσματικές, πιο ανταγωνιστικές και κυρίως λιγότερο δαπανηρές, προσφέροντας ταυτόχρονα υψηλής ποιότητας υπηρεσίες στις επιχειρήσεις και στους πολίτες.
«Ιδού πεδίον δόξης λαμπρό», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Ροδόπουλος, προσθέτοντας: «Τα Logistics βρίσκονται μέσα στην κάθε ενέργεια της δημόσιας διοίκησης. Αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της καθημερινότητας και ταυτόχρονα ανεκτίμητο εργαλείο στον εξορθολογισμό της λειτουργίας και του κόστους».
Όπως επισημαίνουν, εξάλλου, τόσο οι παράγοντες του κλάδου όσο και οι εξειδικευμένοι επιστήμονες, το πρόβλημα με τον δημόσιο τομέα στην Ελλάδα δεν έγκειται στο ότι είναι υπερδιογκωμένος, αλλά κυρίως στο γεγονός ότι είναι αναποτελεσματικός με πολλές και μη διαχειρίσιμες κεντρικά διαδικασίες. Ο τομέας της Εφοδιαστικής Αλυσίδας λοιπόν θα μπορούσε να συνδράμει το κράτος στην αλλαγή αυτού του μοντέλου δημόσιας διοίκησης, επισημαίνουν και συμπληρώνουν πως οι κεντρικά διαχειριζόμενες προμήθειες, μεταφορές, τεχνολογική υποστήριξη, ακόμα και η διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού, θα δημιουργήσει οικονομίες κλίμακας επιφέροντας μείωση του κόστους για την κεντρική κυβέρνηση.
Δημόσια προβλήματα και οι ιδιαιτερότητες
Σαφώς, τονίζουν, το ελληνικό Δημόσιο έχει ιδιαιτερότητες και επομένως δεν θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με τη μέθοδο λογικών και πρακτικών μιας ιδιωτικής επιχείρησης. Οι υπηρεσίες διαχείρισης αποθεμάτων, προμηθειών, αποθήκευσης αλλά και διακίνησης προϊόντων είναι διάσπαρτες σε τμήματα και διευθύνσεις με αποτέλεσμα τη μη αποδοτική λειτουργία της συνολικής logistics δραστηριότητας του φορέα, οργανισμού και εν τέλει του κρατικού μηχανισμού. Από την άλλη, όμως, το γεγονός ότι στη δημόσια διοίκηση ο «πελάτης» είναι «εσωτερικός» και όχι «εξωτερικός» έχει ένα βασικό θετικό χαρακτηριστικό. Οι απαιτήσεις ζήτησης και οι ανάγκες αποθεμάτων επηρεάζονται λιγότερο από εξωγενείς παράγοντες και άρα μπορεί να είναι καλύτερα προβλέψιμες.
Ως εκ τούτου η μεγαλύτερη δυσκολία έγκειται στη διαχείριση των αναγκών. Στις κρατικές δομές η ζήτηση αφορά πλήθος προϊόντων ενώ οι παραλήπτες έχουν συχνά διαφορετικά χαρακτηριστικά που δυσκολεύουν τόσο την τυποποίηση και τη μοναδοποίηση των φορτίων όσο και τις διαδικασίες διαχείρισης. Για παράδειγμα, οι ανάγκες
ενός υπουργείου είναι διαφορετικές από αυτές ενός οργανισμού ή μιας υπηρεσίας, όπως και οι ανάγκες ενός δήμου από αυτές μιας περιφέρειας, ενώ την ίδια στιγμή αφορούν από προϊόντα παλέτας (π.χ. προϊόντα προσωπικής και γενικής υγιεινής) μέχρι προϊόντα μικροσυσκευασίας (π.χ. γραφική ύλη, αναλώσιμα Η/Υ), από πολύ φθηνά έως ακριβά προϊόντα, με τη ζήτηση και την ταχύτητα κατανάλωσής τους επίσης να διαφέρει. Άρα απαιτείται οργάνωση που θα ενσωματώνει πολλές πρακτικές και μεθοδολογίες, γεγονός που δυσκολεύει τη λειτουργία ενός «ενιαίου συστήματος».
Επίσης, οι προμηθευτές διαφοροποιούνται συχνά κατά τη διάρκεια του χρόνου ανάλογα με τους προκηρυσσόμενους διαγωνισμούς, δυσκολεύοντας αυτόν που έχει την κεντρική διαχείριση να αναπτύξει δεσμούς κρίκων εφοδιαστικής αλυσίδας. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την ύπαρξη πολλών εναλλακτικών κωδικών για την κάλυψη της ίδιας ανάγκης από διαφορετικούς προμηθευτές, άρα και δυσκολία στη διαχείριση αποθεμάτων και προμηθειών.
Τέλος, οι διαδικασίες αίτησης, προμήθειας και παραλαβής είναι σε πολλές περιπτώσεις χρονοβόρες και κοστοβόρες, γεγονός που σε συνδυασμό με την ποικιλομορφία των υλικών και των προϊόντων οδηγεί τον φορέα ή τον οργανισμό στη διατήρηση υψηλών επιπέδων αποθεμάτων. Αυτό με τη σειρά του έχει ως αποτέλεσμα συχνά υλικά και προϊόντα να απαξιώνονται μετά το πέρας της ζωής τους.
Λύση επομένως στη δυσλειτουργία της κρατικής μηχανής αποτελεί η σύμπραξη του Δημοσίου με τον ιδιωτικό τομέα για την εφαρμογή των αρχών του σύγχρονου management, επισημαίνουν οι ειδικοί. Οι επιχειρήσεις του τομέα εφοδιαστικής αλυσίδας διαθέτουν εκτεταμένη εμπειρία στον σχεδιασμό μηχανισμών με μεγάλη ευελιξία έχουν στη διάθεσή τους σύγχρονα συστήματα διαχείρισης και καταγραφής αναγκών – αποθεμάτων και προγραμματισμού των προμηθειών, προσφέρουν υπηρεσίες αποθήκευσης και διακίνησης, διαθέτουν στόλο οχημάτων και κυρίως την τεχνογνωσία της αλυσίδας εφοδιασμού.
Άρα, σημειώνουν οι ειδικοί, μπορούν να αναλάβουν για λογαριασμό της δημόσιας διοίκησης την κεντρική διαχείριση των αναγκών της, εξασφαλίζοντας οικονομίες κλίμακας και κυρίως αδιάκοπο εφοδιασμό της κρατικής μηχανής για βέλτιστη λειτουργία όλων των υπηρεσιών, με τελικό αποτέλεσμα αφενός τη μείωση του κόστους λειτουργίας και αφετέρου την εξοικονόμηση πόρων (ανθρώπινο δυναμικό, οχήματα, αποθηκευτικούς χώρους κ.ά.). Φυσικά, εξηγούν, πρόκειται για ένα δύσκολο και ιδιαίτερα σύνθετο έργο που απαιτεί και χρόνο και οργάνωση. Επισημαίνουν ωστόσο ότι η δημιουργία αυτού του μηχανισμού θα μπορούσε να γίνει σταδιακά.
Εξάλλου, υπάρχουν τομείς όπου η εφοδιαστική αλυσίδα θα μπορούσε άμεσα να συνδράμει. Ο κ. Ροδόπουλος αναφέρει χαρακτηριστικά δύο μικρά παραδείγματα.
- Το πρώτο αφορά τον κρατικό στόλο οχημάτων. Όπως εξηγεί, η κεντρική διαχείριση του στόλου αυτού, η προληπτική συντήρηση, η σωστή και βέλτιστη χρήση του, καθώς και οι κεντρικές προμήθειες μπορούν να επιφέρουν τελικά μείωση του κόστους, η οποία είχε προσδιοριστεί στα 420 εκατ. ετησίως. «Με τέτοια συστήματα logistics προσφέρουμε στη χώρα σημαντική μείωση του κόστους και επιπλέον βελτίωση του περιβάλλοντος με τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος, αύξηση της ζωής των οχημάτων και τελικά εκμετάλλευση των παγίων στοιχείων του κράτους».
- Ο δεύτερος τομέας αφορά τον πολύπαθο χώρο της υγείας και τις προμήθειες υγειονομικού υλικού. «Σήμερα πολλά νοσοκομεία έχουν βασικές ελλείψεις σε υλικό. Από την άλλη υλικό απαξιώνεται σε αποθήκες και υπόγεια», επισημαίνει ο κ. Ροδόπουλος, και προσθέτει: «Απαιτείται κεντρική διαχείριση των υλικών από ένα σημείο. Κεντρικές προμήθειες και κεντρικές αποθήκες, οι οποίες θα διανέμουν το υλικό σε κάθε σημείο σε όλη την Ελλάδα. Συνεργασία με ιδιωτικές εταιρείες logistics για τη δημιουργία κεντρικών hub ανά την Ελλάδα. Μια ριζοσπαστική προσέγγιση που όχι μόνο θα μειώσει το κόστος, αλλά θα προσφέρει ανάπτυξη και απασχόληση στη μικρομεσαία επιχείρηση».
Δύσκολη η σύμπραξη
Πόσο διατεθειμένη είναι όμως η δημόσια διοίκηση και κατ’ επέκταση το κράτος να συμπράξει με τον ιδιωτικό τομέα για την καλύτερη διαχείριση των κρατικών δομών και υπηρεσιών;
«Υπάρχουν φωνές λογικής και αξιοπιστίας προς τη σωστή κατεύθυνση. Όμως το γενικότερο πλαίσιο είναι ακόμα μακριά από την πραγματικότητα», σημειώνει ο κ. Ροδόπουλος. «Είναι εξαιρετικά δύσκολο να δούμε σύμπραξη που να λειτουργήσει θετικά στην ελληνική οικονομία. Θα ήθελα προσωπικά να υλοποιηθούν τέτοιες προσπάθειες σύμπραξης και το σχέδιο Γιούνκερ έχει σχεδιαστεί προς αυτήν την κατεύθυνση», προσθέτει, αν και κρατά επιφυλάξεις εκφράζοντας την άποψη ότι ο κεντρικός άξονας του πακέτου Γιούνκερ αφορά πολύ μεγάλες επενδύσεις και βρίσκεται μακριά από την πραγματική οικονομία της Ελλάδας που συσσωρεύεται στη μικρομεσαία αγορά.
Σε κάθε περίπτωση και με τη βοήθεια οποιουδήποτε διαθέσιμου εργαλείου, η ριζική αναδιάρθρωση και εξυγίανση της δημόσιας διοίκησης είναι εκ των ων ουκ άνευ για να βγει η Ελλάδα από την παρούσα κρίση, αλλά και να μη βρεθεί και πάλι σε λίγα χρόνια σε οικονομική καχεξία, τονίζουν οι ειδικοί. Οι εταιρείες logistics ομολογουμένως θα μπορούσαν να αποτελέσουν σημαντικό σύμμαχο προς την κατεύθυνση αυτή και να επισπεύσουν την αναγκαία αυτή μεταρρύθμιση.
«Ήρθε ο καιρός να αλλάξουμε, ήρθε ο καιρός να διαχειριστούμε μια νέα πορεία, νέα οράματα και λύσεις. Εμείς είμαστε εδώ στις νέες προκλήσεις, έτοιμοι», τονίζει κατηγορηματικά ο κ. Ροδόπουλος. Στέλνει δε σαφές μήνυμα στους διοικούντες επικαλούμενος τη ρήση του Άλμπερτ Αϊνστάιν: «Παράνοια είναι να κάνεις τα ίδια πράγματα περιμένοντας διαφορετικά αποτελέσματα».