Ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών σχεδιάζει και υλοποιεί νέα πλάνα στις αερομεταφορές.
Η μέγιστη αξιοποίηση των υποδομών (cargo terminals) για υπηρεσίες handling, courier distribution ή ακόμη και για παροχή υπηρεσιών 3rd Party Logistics και η διεύρυνση της δραστηριότητας στον τομέα των συνδυασμένων μεταφορών, είναι οι βασικοί μελλοντικοί στόχοι του Τμήματος Εμπορευματικής Ανάπτυξης του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών. Μάλιστα, παραμένει πρωταρχικό του μέλημα η ενίσχυση της κουλτούρας των συνεργειών και της συνεργατικότητας μεταξύ όλων των μελών που αποτελούν την εφοδιαστική αλυσίδα του ΔΑΑ, μέσω των ενεργειών και πρωτοβουλιών της Επιτροπής Εμπορευματικής Κοινότητας Αεροδρομίου (ΕΕΚΑ), με στόχο την ανάδειξη του «Ελευθέριος Βενιζέλος» σε εμπορευματικό κόμβο (cargo hub) της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Η Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών Α.Ε. επέλεξε από την έναρξη λειτουργίας του ΔΑΑ το 2001 να μην εμπλακεί στην παροχή υπηρεσιών επίγειας εξυπηρέτησης, αλλά να συμπράξει με εξειδικευμένες επιχειρήσεις του χώρου, στις οποίες έχει εκχωρήσει τα δικαιώματα διαχείρισης φορτίου και ταχυδρομείου, με στόχο να παρέχει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες στους πελάτες της. Η ίδια επιβλέπει τις εμπορευματικές ροές στο αεροδρόμιο, συντονίζει και διευκολύνει την επικοινωνία μεταξύ όλων των μελών της εμπορευματικής αλυσίδας και ηγείται των αναπτυξιακών έργων και των σχετικών προωθητικών ενεργειών για τη δημιουργία περαιτέρω εμπορευματικής κίνησης.
Κίνηση-ματ έχει αποδειχτεί η σύσταση της ΕΕΚΑ, ενός cluster όλων των εμπλεκομένων στο εμπορευματικό γίγνεσθαι (handlers, αεροπορικές εταιρείες, διαμεταφορείς και άλλες επιχειρήσεις όπως και το Τελωνείο και η Κτηνιατρική και Φυτοϋγειονομική Υπηρεσία), με απώτερο στόχο από κοινού συμφωνημένες δράσεις για την ανάπτυξη της κίνησης μέσω ΔΑΑ.
Κλειδί η συνεργατικότητα
Ο Διευθυντής Εμπορευματικής Ανάπτυξης του ΔΑΑ και Πρόεδρος της ΕΕΚΑ κ. Αλέξης Σιώρης, μιλώντας στο «Logistics Leader», εξηγεί ότι ακριβώς αυτό το μοντέλο ανάπτυξης και αυτή η έμφαση στη συνεργατικότητα ήταν που βοήθησε την εμπορευματική κοινότητα του ΔΑΑ να αντεπεξέλθει στις αντιξοότητες που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία τα χρόνια της κρίσης, αλλά και να περιορίσει το σημαντικό πλήγμα που δέχθηκε ο τομέας των εμπορευματικών μεταφορών από την επιβολή των ελέγχων στη διακίνηση κεφαλαίων (capital controls), τον Ιούνιο του 2015.
Η επιβολή των capital controls υπήρξε κομβικό σημείο για την περαιτέρω πορεία του Τμήματος Εμπορευματικής Ανάπτυξης του ΔΑΑ, σημειώνει ο κ. Σιώρης. «Θα χαρακτήριζα το 2015 χρονιά διαδοχικών αναταράξεων αναφορικά με τη διακύμανση της εμπορευματικής κίνησης στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών, με αποτέλεσμα τη διαρκή προσαρμογή των μελών της εμπορευματικής κοινότητας στις συνθήκες της αγοράς», επισημαίνει. Όπως εξηγεί, το έτος ξεκίνησε απρόσμενα δυναμικά με μια άνοδο, μέχρι και τον Ιούνιο, της τάξης του 6% σε σχέση με το αντίστοιχο εξάμηνο της προηγούμενης χρονιάς. «Κι αυτό έπειτα από μια πενταετία συνεχούς ύφεσης -μεταξύ 2009- 2013 η συνολική συρρίκνωση της διακίνησης είχε αγγίξει το 35%, συμβαδίζοντας με το γενικότερο κλίμα αβεβαιότητας και παράλληλα με τη μείωση της αγοραστικής δύναμης της εγχώριας αγοράς- και στη συνέχεια μιας διόρθωσης κατά το 2014 (οριακή άνοδος της διακίνησης κατά 2%). Ωστόσο, η επιβολή ελέγχων στη διακίνηση κεφαλαίων στα τέλη Ιουνίου βύθισε την κίνηση τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο μέχρι και 20% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους», επισημαίνει ο κ. Σιώρης, και συμπληρώνει: «Θεωρώ ότι αυτό το χρονικό σημείο υπήρξε κομβικό για την περαιτέρω πορεία της εμπορευματικής κοινότητας του ΔΑΑ και πάνω από όλα για τις πραγματικές αντοχές του “bonding”, δηλαδή της κουλτούρας των συνεργειών και της συνεργατικότητας, την οποία είχαμε καλλιεργήσει όλοι μαζί διαχρονικά – αεροδρόμιο, cargo handlers, αεροπορικές εταιρείες, διαμεταφορείς, Ελληνικά Ταχυδρομεία, εκτελωνιστές, αλλά και οι ελεγκτικές υπηρεσίες του Δημοσίου, όπως το Τελωνείο και η Κτηνιατρική και Φυτοϋγειονομική Υπηρεσία. Σε αλλεπάλληλες ad hoc συνεδριάσεις της πλατφόρμας μας, της επονομαζόμενης ΕΕΚΑ, επιδιώξαμε ενωμένοι όσο ποτέ άλλοτε να προσφέρουμε ο ένας στον άλλον σανίδα σωτηρίας. Εκ του αποτελέσματος, πιστεύω ότι το καταφέραμε: αεροδρόμιο, χρήστες και αρχές δεν εγκλωβιστήκαμε στην πεπατημένη όσον αφορά όρους πληρωμής, χρόνους, όρους παράδοσης κ.ο.κ., αλλά μέσα από μια ευέλικτη διαχείριση της κατάστασης, αποφύγαμε τα χειρότερα».
Το αποτέλεσμα, σύμφωνα με τον Διευθυντή Εμπορευματικής Ανάπτυξης του ΔΑΑ, ήταν το «Ελευθέριος Βενιζέλος» αφενός να διατηρήσει τη μείωση στις εισερχόμενες ροές σε ανεκτά επίπεδα, αφετέρου να στηρίξει τη δυναμική των εξαγωγών σε μια περίοδο αιχμής, ειδικά για την κατηγορία των νωπών προϊόντων. Μάλιστα, όπως σημειώνει, από το φθινόπωρο του 2015 η κίνηση σταθεροποιήθηκε και η αγορά έδειξε να ανακτά και πάλι τη δυναμική της, με αποτέλεσμα το Τμήμα Εμπορευματικής Ανάπτυξης του ΔΑΑ να κλείσει τη χρονιά με συνολικό όγκο διακινημένου φορτίου 80.500 τόνων, επιτυγχάνοντας αύξηση 4%.
Όμως, η μείωση των εμπορευματικών ροών δεν ήταν ο μόνος σκόπελος που δημιούργησαν τα capital controls, όπως σημειώνει ο κ. Σιώρης. «Ο περιορισμός στη διακίνηση χρήματος διαφοροποίησε εν μια νυκτί τις συναλλαγές: η εισαγωγή της ηλεκτρονικής πληρωμής δασμών και φόρων, η οποία είχε προγραμματιστεί να εισαχθεί στα τελωνεία της χώρας σταδιακά μέσα στη χρονιά, (η νέα πλατφόρμα ήδη εφαρμοζόταν πιλοτικά στο Τελωνείο ΔΑΑ) ίσχυσε ως καθημερινή πρακτική σε ελάχιστο χρονικό διάστημα».
Υψηλότερα οι επιδόσεις του 2016
Μετά τις αναταράξεις του προηγούμενου έτους, πάντως, η φετινή χρονιά εξελίσσεται για τον ΔΑΑ «ανέλπιστα καλά». Σύμφωνα με τον κ. Σιώρη, η αύξηση των εμπορευματικών ροών από την αρχή του χρόνου μέχρι και τον Αύγουστο υπερέβη το 10%, ενώ το δίμηνο Ιουλίου-Αυγούστου ξεπέρασε το 22%. Εκτιμά μάλιστα ότι, αν δεν σημειωθεί κάποια δυσάρεστη έκπληξη, η χρονιά θα κλείσει με άνοδο αερομεταφερόμενου φορτίου 10%, το οποίο θα κυμανθεί περίπου στους 88.000 τόνους.
Σημαντικό ρόλο, βέβαια, στην ανοδική πορεία που εμφανίζει ο διακινούμενος όγκος, έπαιξε, σύμφωνα με τον ίδιο, η αύξηση που παρουσιάζει η εισαγωγή ανθρωπιστικής βοήθειας για τους πρόσφυγες. Ωστόσο, αξιοσημείωτο στοιχείο που αναδεικνύει ο Διευθυντής Εμπορευματικής Ανάπτυξης του ΔΑΑ είναι ότι, για πρώτη φορά από τη λειτουργία του αεροδρομίου το 2001, το 2015 όπως και φέτος, οι εξαγωγές ξεπέρασαν τις εισαγωγές.
Βλέπει και το 3PL
Παρά την ανοδική πορεία του 2016, η Επιτροπή Εμπορευματικής Κοινότητας Αεροδρομίου δεν εφησυχάζει. Αντίθετα, επιδιώκει την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση της υπάρχουσας υποδομής του «Ελευθέριος Βενιζέλος» με απώτερο στόχο την περαιτέρω αύξηση του μεταφερόμενου όγκου εμπορευμάτων. Εξάλλου, περιθώρια υπάρχουν. Οι τέσσερις εμπορευματικοί σταθμοί (cargo terminals) του ΔΑΑ έχουν τη δυνατότητα διαχείρισης 275.000 τόνων ετησίως. Το 2008, χρονιά αιχμής μέχρι σήμερα, η διακίνηση άγγιξε τους 123.000 τόνους, αριθμό που μειώθηκε αισθητά τα χρόνια της κρίσης και που το 2016, όπως προαναφέρθηκε, αναμένεται να διαμορφωθεί στους 88.000 τόνους.
Μάλιστα, όπως σημειώνει ο κ. Σιώρης, μετά τη συγχώνευση μέσω απορρόφησης της Swissport Greece Cargo από τη Skyserv Handling Services στις αρχές του χρόνου, και με δεδομένο ότι μένει αδιάθετος ένας εκ των τεσσάρων εμπορευματικών σταθμών, ο ΔΑΑ σκοπεύει να προχωρήσει προσεχώς σε ενέργειες για την αξιοποίησή του για υπηρεσίες handling, courier distribution ή ακόμη και 3PL.
Σημειώνεται ότι οι χρήστες των άλλων δύο εμπορευματικών σταθμών είναι η Goldair Handling, η οποία λειτουργεί τον τρίτο σταθμό ως φορέας διαχείρισης φορτίου και ταχυδρομείου, και η DHL Express, η οποία λειτουργεί τον τέταρτο εμπορευματικό σταθμό απλά ως distribution center.
Παράλληλα, η ΕΕΚΑ συνεχίζει να επενδύει στον τομέα της εξωστρέφειας, προβάλλοντας τις δράσεις της εφοδιαστικής αλυσίδας του αεροδρομίου σε διεθνείς εκθέσεις, όπως η «Air Cargo Europe» στο Μόναχο, σε κοινό περίπτερο κάτω από τη σκέπη του ΔΑΑ και με βασικό μήνυμα της διαφημιστικής καμπάνιας το «We make things fit as we fit together». «Πρόκειται για μια “ζωντανή” εφοδιαστική αλυσίδα, ένα cluster που εκτιμώ ότι δεν υπάρχει ανάλογο στην Ελλάδα, αν μη τι άλλο στον ευρύτερο χώρο των μεταφορών και των logistics. Επόμενο βήμα μας, λοιπόν, και μεγάλη πρόκληση θα είναι ενδεχομένως η διεύρυνση του σχήματος αυτού, με το άνοιγμα σε εταιρείες 3PL, εξαγωγικές εμπορικές επιχειρήσεις και όχι μόνο», σημειώνει ο κ. Σιώρης.
Παρεξηγημένη η αερομεταφορά
Την ίδια στιγμή, η ΕΕΚΑ δίνει ιδιαίτερη έμφαση και στην εσωτερική αγορά, με στόχο την προώθηση της αερομεταφοράς ως εναλλακτικού τρόπου μεταφοράς για εγχώριους εξαγωγείς. «Η εμπορευματική αερομεταφορά είναι έννοια άγνωστη και ενίοτε παρεξηγημένη ως άκρως ακριβή σε πολλούς Έλληνες εξαγωγείς. Κι όμως, η Ελλάδα και ιδιαίτερα οι αεροπορικές εταιρείες που επιχειρούν από τον ΔΑΑ, προσφέρουν ιδιαίτερα ανταγωνιστικούς ναύλους όσο λίγες άλλες χώρες στην Ευρώπη», σημειώνει ο κ. Σιώρης, και συμπληρώνει: «Επιπλέον, δεδομένης της ταχύτητας της αερομεταφοράς, το αεροδρόμιο της Αθήνας μπορεί να αποτελέσει κατώφλι πρόσβασης πολλών ευπαθών και άλλων προϊόντων στις αγορές του εξωτερικού. Η προώθηση της αερομεταφοράς ως εναλλακτικού τρόπου μεταφοράς συγκεκριμένων προϊόντων, τα οποία πρέπει να βρίσκονται στον προορισμό τους εγκαίρως και σε καλή κατάσταση, είναι εξάλλου μια πρωτοβουλία μας, η επονομαζόμενη “Airport Export Initiative” (AEI), της οποίας τον συντονισμό έχει αναλάβει ειδική ομάδα εργασίας της εμπορευματικής κοινότητας».
Όπως εξηγεί, μέσω του ΔΑΑ διακινούνται όλων των ειδών τα γενικά φορτία, μεταξύ άλλων φαρμακευτικά και ηλεκτρονικά προϊόντα, όπως και ανταλλακτικά πλοίων. Ωστόσο, τους καλοκαιρινούς μήνες, και όχι μόνο, το βασικό εξαγωγικό είδος είναι τα ευπαθή προϊόντα.
Στόχος οι εμπορευματικές πτήσεις
Βέβαια, όπως σημειώνει ο κ. Σιώρης, οι δυνατότητες μεταφοράς με αμιγώς εμπορευματικά αεροσκάφη (freighters) από και προς την Ελλάδα είναι περιορισμένες, δεδομένου ότι τα αεροσκάφη που επιχειρούν στον ΔΑΑ είναι στην πλειοψηφία τους επιβατικά (διαθέτουν δηλαδή μόνον belly και όχι main-deck capacity). Επίσης, σημειώνει ότι κατά τη διάρκεια του χειμώνα, η αεροπορική κίνηση προς την Άπω Ανατολή, αλλά και τις ΗΠΑ πραγματοποιείται μέσω ενδιάμεσων αεροδρομίων στον Περσικό κόλπο και στην Ευρώπη, πράγμα το οποίο δυσχεραίνει εν γένει το αεροπορικό έργο και πρωτίστως τους χρόνους αποστολής.
«Βέβαια, υπάρχει πάντα η δυναμική και των τεσσάρων διεθνών integrators (DHL, Fedex Express, UPS και TNT) που πετούν στην Αθήνα, ενώ μεγάλη είναι η προοπτική ανάπτυξης της πρόσφατης σύνδεσης με το Ιράν, με τη Mahan Air. Ας μη λησμονούμε, τέλος, ότι από τον ΔΑΑ πετούν 57 αεροπορικές εταιρείες σε 93 διεθνείς προορισμούς», επισημαίνει ο κ. Σιώρης, υποδηλώνοντας ότι υπό προϋποθέσεις οι δυνατότητες περαιτέρω αύξησης των αερομεταφορών από και προς τη χώρα μας είναι σημαντικές.
Έμφαση στις συνδυασμένες μεταφορές
Οι πρωτοβουλίες της ΕΕΚΑ για ενίσχυση της παρουσίας του ΔΑΑ στον τομέα της εφοδιαστικής αλυσίδας δεν σταματούν, όμως, στην προσπάθεια ενίσχυσης των κλασικών ροών εμπορευματικής αερομεταφοράς. Αντίθετα, επικεντρώνονται στον σχεδιασμό και στην ανάπτυξη νέων διαμετακομιστικών και διατροπικών ροών. Έτσι, ο ΔΑΑ έγινε το πρώτο ευρωπαϊκό αεροδρόμιο που έχει τυποποιήσει συνδυασμένες μεταφορές με ακτοπλοϊκό, οδικό και αεροπορικό σκέλος, προσφέροντας -σύμφωνα με τον Διευθυντή Εμπορευματικής Ανάπτυξης- μια συμφέρουσα εναλλακτική στην αμιγώς αεροπορική μεταφορά.
«Το προϊόν μας, το οποίο ακούει στο όνομα “Seanairgy” (έχει διττή έννοια, τον συνδυασμό αεροπορικής και θαλάσσιας μεταφοράς, όπως και συνέργεια σε πολλαπλά επίπεδα), έχει τυποποιήσει συνδυασμένες μεταφορές που επιτρέπουν τη διαμετακόμιση φορτίων μέσω του λιμανιού του Πειραιά και του αεροδρομίου στους τελικούς προορισμούς. Με την υπογραφή σχετικών μνημονίων συνεργασίας με τον ΟΛΠ και τον ΣΕΠ, δηλαδή τους δύο οργανισμούς διαχείρισης στον Λιμένα Πειραιώς, έχουμε δημιουργήσει ένα προϊόν που εξασφαλίζει ανταγωνιστικές τιμές και ελάχιστο συνολικό χρόνο διαμετακόμισης από τον τόπο αναχώρησης στον τελικό προορισμό», εξηγεί ο κ. Σιώρης. Χώρες προέλευσης είναι κυρίως περιοχές της ΝΑ. Μεσογείου και χώρες-στόχοι η Β. Ευρώπη και οι ΗΠΑ – Καναδάς.
«Στο ίδιο πλαίσιο», συμπληρώνει, «και ανταποκρινόμενοι στο πάγιο αίτημα πολλών διεθνών αεροπορικών εταιρειών, είμαστε σε φάση υλοποίησης συνδυασμένων αεροπορικών-οδικών μεταφορών, με στόχο τη διασύνδεση των διεθνών αγορών μέσω Αθήνας με τη Θεσσαλονίκη και τα Βαλκάνια, σε μία ή δύο ημέρες αντίστοιχα. Η οδική σύνδεση του ΔΑΑ με το Βουκουρέστι κατά το 2015 και το 2016 με την πρωτοβουλία της Skyserv Handling Services για φορτία της Singapore Airlines και της United αντίστοιχα, και όχι μόνο, ήταν κάποια πρώτα επιτυχημένα βήματα προς την κατεύθυνση αυτή».
Απαντώντας σε ερώτηση αν θα μπορούσε να υπάρξει κάποια αντίστοιχη συνεργασία για μεταφορές με αεροπορικό και σιδηροδρομικό σκέλος, ο κ. Σιώρης εξηγεί ότι κάτι τέτοιο είναι ιδιαίτερα δύσκολο, καθώς οι όγκοι που διακινούνται σιδηροδρομικώς είναι σχεδόν αδύνατον να συνδυαστούν με αεροπορική μεταφορά, γι’ αυτό και η συνήθης σύνδεση παγκοσμίως είναι με λιμάνια.
Οι άμεσοι στόχοι
Σε ό,τι αφορά τους άμεσους στόχους της ΕΕΚΑ για την περαιτέρω ανάπτυξη της εμπορευματικής κίνησης μέσω του ΔΑΑ, ο κ. Σιώρης επισημαίνει ότι εστιάζεται στην εξωστρέφεια και στις συνέργειες, τόσο με θεσμικούς φορείς όσο και με ιδιωτικές πρωτοβουλίες. «Η εντατικοποίηση της συνεργασίας μας με τη ΣΕΠ, μέσω της αεροπορικής προώθησης προϊόντων της Hewlett-Packard στις αγορές της Ανατολικής Ευρώπης αποτελεί σοβαρή προοπτική και πρωτοβουλία άμεσης προτεραιότητας. Υπό αυτή την έννοια, η συνέχιση της διατήρησης του Πειραιά, τόσο από την HP όσο και από άλλες εταιρείες, ως πύλης εισόδου προς την Ευρώπη, είναι άκρως σημαντική. Επιπλέον, θα επιδιώξουμε να κινηθούμε πιο δυναμικά στο πεδίο των συνδυασμένων αεροπορικών-οδικών μεταφορών. Τέλος, θα συνεχίσουμε να επενδύουμε στον τομέα της εξωστρέφειας ως εταιρεία αεροδρομίου και μέσω του cluster της ΕΕΚΑ, αλλά και του Ινστιτούτου Logistics Management Ελλάδας (ILME), στο οποίο είμαστε ενεργό μέλος, για την ευρύτερη προώθηση των ελληνικών logistics στην Ελλάδα και στο εξωτερικό», επισημαίνει.